میبرم لذت من از آب و هوای روستا

کوه و دشت و چشمه و بانگ ونوای روستا

صبحدم بیدار میگردم من از بانگ خروس

تا کنم رو سوی درگاه خدای روستا

میبرم لذت من از آواز چوپانش ولی

لذتی بس بیشتر از کدخدای روستا

گله می آید ز دشت و کوچه ها پر می شود

از صدای بع بع بزغاله های روستا

گاو با گوساله و بزغاله و مرغ و خروس

پرسه هر یک میزنند در لابلای روستا

جای بنز و پاترول و پیکان بود اسب و الاغ

مرکب رهوار بی چون و چرای روستا

دخترانش شال می بندند به دور سر که هست

در میانش مهره ای از کهربای روستا

در اتاقی گرم گرد کرسی و مادر بزرگ

قصه میگوید برای بچه های روستا

میرسد درصبح باران عطر و بوی کاهگل

از در و دیوار و بام هر سرای روستا

هست بازار طلا در روستا بی جلوه چون

خرمن گندم بود کوه طلای روستا

در عروسی بارها دیدم که شبها همچو ماه

می درخشد دست داماد از حنای روستا

از زنانش درس عفت باید آموزیم که هست

مایه عز و شرف حجب و حیای روستا

هر چه میگردم درون شهر می بینم که نیست

آن کلاه و گیوه و شال و قبای روستا

بنده "صاحب" هستم و خواهم نبینم هیچ وقت

خشکی و ویرانی و مرگ و فنای روستا




 

کودکی در ده

 

یادمه ز خوردکی هام، بازیهامون چه قشنگ بود .

 

 

 

وقتی که بارون می اُومد، شادیهامون چه قشنگ بود .

 

 

 

دخترا با هم می خوندند، هاجرک عروسی داره .  

 

همی که قاتی میشدیم، صداهامون چه قشنگ بود .

 

 

 

سر بسر هم میذاشتیم، به خونه ی هم می رفتیم .

 

 

 

اگه مشکلی می اُومد، آشتیهامون چه قشنگ بود .

 

 

 

به شنا تموس می رفتیم، مدرسه میزون می رفتیم .

 

 

 

مدیرا مارو میزدند، آخه هامون چه قشنگ بود .

 

 

 

به خونه ی قوم و خویشان، چراقو هر شب می رفتیم .

 

 

 

مهربون با هم بودیم و، گذشتامون چه قشنگ بود .

 

 

 

یه کم که بزرگتر شدیم ، توپ هوا بازی میکردیم .

 

 

 

قایم موشک که میکردیم، حیاطامون چه قشنگ بود .

 

 

 

اُون وقت بچگی می کردیم، غم و غصه ای نداشتیم .

 

 

 

خر سواری که می کردیم، گالیشامون چه قشنگ بود .

 

 

 

گوسفندان چرا می بردیم، یا سوارشون می رفتیم .

 

 

 

تشنه،گشنه که میشدیم، گریه هامون چه قشنگ بود .

 

 

 

کوچه های باغ زمستون، پر شغال و گربه می شد .

 

 

 

به سر آب که می رفتیم، زمینامون چه قشنگ بود .

 

 

 

روستای قشنگی داشتیم، برج میان قلعه مان بود .

 

 

 

از محله کهنه تا کوه، سفرامون چه قشنگ بود .

 

 

 

زیر لب همه می گفتند، ای خدا چقدر تو خوبی .

 

 

 

بلخازن از نیاد نمیره، خاطرامون چه قشنگ بود .

 

 

 

اُون وقتا علی  بودم و، حالاهم بازم علی ام.

 

 

 

خسته گشته ازچخانها، صحبتامون چه قشنگ بود .

 

 

تی گوشی    tey gooshi  سیلی

شونی     showni   پارچه و کهنه ای که بجای پوشک اطفال استفاده می شده

ترکه    tarkeh  چوب یا شاخه نازک و تازه درخت

نرقش  narghesh    گنجشک

ترقزtarghaz       انداختن چیزی

عک   ok خمیده (کمر عک = کمر خمیده)

علیده   alayde   الکی  alaki

غمار   ghOmar  قنداق

غوطه   ghotte    شنا – آب تنی کردن

فتیر  fatir  به نانی گفته می شود که قطری ضخیم دارد .

سرچرمه  خامه        sarcharmeh

کقkagh      کال و نارسیده

کماج   kOmaj     فتیرضخیمی که در زیر خاکستر پاییزگاه پخته شده باشد

کوخه   kokheh   سرفه

 تژگ   tezhg     خربزه نارسیده

کالkal      دره ، رودخانه یا ابراه

کالچهkalcheh     کال کوچک

کفچه  kafcheh    نوعی مار

چلپاسه chalpaseh  مارمولک

کیله  kileh    پیمانه

کاکو   kako   برادر

کلاغ سوز  kalagh sowz     پرنده ای است کوچکتر از کلاغ و به رنگ ابی

کشته keshteh        خشکبار یا خشک شده هر میوه را گویند مثل کشته زردالو که

همان قیصی میباشد.

کمه kameh     کشک

کلب   kelab  چانه

کخ    kokh   کرم

کندوک  سیلوی نگهداری گندم   kandook   

کوش    kosh  کفش

کفری   kofri عصبانی

گمار gomar    نوبت چراندن گوسفندان

گژدم     gezhdom   عقرب یا کژدم

گدارgodar      راه عبور از کوه

گمبذgombaz      گمبد

 گوشنه    gooshneh   گرسنه

گرپ گرپ ghorop ghorop عموما به صدایی گفته می شود که بوسیله پریدن بر بالای پشت بام ایجاد شود .

گرپس goropas صدایی که بصورت ناگهانی و بوسیله پریدن از ارتفاع ایجاد می شود

لته      lateh   پارچه ( شایان ذکر اینکه در ایرانشهر بازار پارچه ای وجود دارد که به آن بازار لته می گویند(

مسکه  maskeh   کره حیوانی

مامه       mame      مادر

کفتر کوکو   kaftar kookoo   یاکریم(اسم پرنده)

مُخ مُخ mokh mokh  اصطلاحی است کنایه از بیگاری - انجام کاری که از سرعت و بهره مناسب برخوردار نباشد.

جالون  jalon      معبر خروجی و کنترل اب استخر

ناوه زوالي   nave zavali    ناشكري

نسرnasar     مکان سایه یا جایی که افتابگیر نباشد

نمزادnomzad          نامزد

ننه   naneh      مادر

نواسه  novase    نوه

وصنیvasni      هوو

هم عروس ham aros     جاری

هم زلف hamzolf       باجناق

هرده  hardeh  دره

داوول    davool     مترسک

وررده:   varrade     دنبال كردن

خش:    khash   مادر زن ياشوهر

خسور:   kosor     پدر زن يا شوهر

خسور بره:  khosorbare    برادر زن

گربو:    garbo  يقه

كوله پاس:  kolepas  شخص فضول كاووشگر

كلمباري:kolombari  خاكريز

خونه نو: khone now   پذيرايي

خونه گاز: khone gaz  آشپزخانه

تيرو:teyroo   صورت

لكتو:lakatow  آويزان

دلنگو:delango  آويزان

آووست:avost  آبستن

 

 

دو نکته در خصوص نوع بیان کلمات در گویش محلی مردم روستای ابوالخازن :

1- معمولا حرف (ن) آخر افعال به (ه) بدل می شود .مثل :نزه (مزن)-

2- معمولا حروف  (ان)  آخر کلمات به (و) بدل می شود .مثل : زمستو(زمستان)- تابستو(تابستان) رمضو(رمضان)

در پایان میتوان گفت شعر یا سرود زیر، که بچه ها  در فصل زمستان در خطاب به خورشید و بمنظور بیرون آمدن آن از زیر ابر می خواندند، تا حدودی میتواند بیانگر نوع گویش محلی و بومی مردم روستا باشد.

 

 

 

 

افتو کو  افتو کو aftow ko aftow ko   

 

 

 

 

 

 

بی بیر سوار گو کو    bibir sovare go ko    

 

 

 

 

 

 

لحاف کهنر پلتو کو  lahaf konar palto ko    

 

 

 

 

 

 

یک من برنج د اُو کو yek man berenj de ow ko     

 

 

 

 

 

 

سحر وخ پلو کو sahar vakhe palow ko    

 

 

افتو کو  افتو کوaftow ko aftow ko    

از هم بدر رفتن az ham bedar raftan    کنایه از عصبانی شدن و معادل ان از کوره در رفتن

اشکنه   eshkane  عموما به غذاهای آبکی گفته می شود

امرود    amrood   گلابی (ریشه فارسی صحیح آننیزامرود می باشد(

استا    esta    استاد

اوشم  owsham  نوشیدن آب یا چایی به صورت سریع

باد   bad  گهواره

بی بی bibi    مادر بزرگ

بابو   baboo    پدر بزرگ

بالوک   balook  زگیل

بیده     bideh  یونجه خشک شده که جهت علوفه دام استفاده می شود.

بخته  bakhteh  گوسفند پرواری

خارجوجو  khar jojo خار پشت

بزغله مار  bozghalemar  نوعی از مار

بجیک  bejik  برو کنار

پرخو  parkhao  محل نگهداری گندم

پلشت palasht   کثیف

پینه  pineh  وصله

پونه  ponne  نعنا،پونه

استنگ estang  قسمت ورودی اتاق

پیتو   pitow مکان افتاب گیر

پیوال pival محل اتراق گله گوسفند

پوره  poore  مقداری کم از چیزی

پاره   pare  مقداری زیاد از چیزی

بلبل  bolbolپروانه

تقلی toghoi گوسفند شش ماهه

تَکَه  takeh  بز نر

تخت tokht گوساله ماده

ترپ ترپ trap trap  صدای تاپ تاپ

ترپس trappas    صدایی که بصورت ناگهانی و بوسیله ترکیدن چیزی مثل بادکنک ایجاد شود

سبوsaboo   کوزه سفالین

توبره  tobreh  کوله پشتی

توتو tootoo اصطلاحی است که جهت جمع نمودن مرغها برای دانه دادن استفاده می شود

تُوتُو tow tow گیج زدن – گیج خوردن

توشلهtoshle   تیله

تمنه  tamaneh  تمانه – سوزن بزرگ

تموس tamoosاول تابستان یا تیر ماه . مردم این روستا به برج اول تابستان تموس

به اول زمستان چله ، به اول بهار ماه نو روز و به اول پاییز میزون (میزان ) میگویند که به استناد

کتاب تبار شناسی و حیات ملی  تالیف اسماعیل یوردشاهیان این لغت ریشه در تقویم اشوری دارد.

در صفحات 111 و 112 کتاب مذکور امده است:در تقویم اشوری ماه تموز برابر تیر ماه است و

این تقویم هنوز هم در ترکیه و سوریه کاربرد رسمی دارد .مضافا اینکه در کتاب مورد اشاره از

ایشتار بعنوان الاهه عشق و باروری و از تموز بعنوان معشوق ایشتار بعنوان ایزد سرسبزی و

نباتات و حافظ رمه ها و گله ها یاد شده است .

جغ جغ  jegh jeghفریاد زدن – جیغ زدن

جوانهjavane   گوساله نر

چغوک  chaghook  گنجشک

 

چیش  chish  چشم

چراغ سیمی  cheragh simi    فانوس

چلیکیcheliki  پیت حلبی

شفته shefte   پی ساختمان

ور سر چولوک  var sar cholok   بر روی پاها  نشستن

چکمه  chekmeh  چکمه

چلو صافی  chelo safi  آبکش

چغل cheghel  نوعی الککه با پوست و روده یگوسفند تهیه میشود

حوکک    hokak سکسکه

دستاس  dastas   نوعی آسیاب

جالگ  jalg  نوعی پرنه

خسیلkhasil  علف جو که دراوایل بهار مورد استفاده دام قرار میگیرد(این جو در اول میزان (پاییز) و یک ماه قبل از جو پاییزه و بمنظور استفاده از علوفه آن  کاشته می شود. این گیاه دو بار درو می دهد ، اولی یک ماه پس از کاشت آن و دومین بار در فصل بهار . البته اگر از درو بار دوم آن صرف نظر شود ،میتوان از آن محصول دانه نیز برداشت کرد ولی نه به اندازه جو پاییزه.

 بوج     bowjزنبور

کندن kandan    نیش زدن

دلمبکdolombak    خزنده ای است گزنده

بک  bak  بچه قورباغه

درچهdarcheh    پنجره

دیفال difal دیوار

دای   dayدیوار

دونه  doneh   هسته میوه

داده  dadeh  خواهر

اند and   نشانه

دو کارد do kard قیچی

دمدول  damdool  مه

دندو قریچکdando gherichak    به معنی دندانها را به هم سائیدن و کنایه

از حرص خوردن است .

دسینه  desine راندن حیوانات  به محل خاصی به شکل سریع و با عجله

حلقج  halghaj پرتاب کردن چیزی

چخچه  chakhche  نوعی گیاه بوته ای که خار دار است

رازینه  razineh  راه پله

جک    jakk  شیره درخت یا شیره گیاه

ساروق  sarogh   سفره کوچک

سوز   sowzسبز

شیشک   shishak   گوسفند یکساله

 

بقیه لغات در قسمت 3

 

زبان و گویش

مردم این روستا به زبان فارسی و لهجه خراسانی سخن می گویند.

در این صفحه بر ان شده ایم به استناد مقدمه برهان قاطع که به قلم ابراهیم پورداود ( استاد دانشگاه تهران ) به نگارش در امده به سیر تغییر و تحول زبان  فارسی از گذشته تاکنون پرداخته و در پایان تعدادی از کلمات، واژه ها و اصطلاحات بومی و محلی را بازگو نمائیم .

لغتهای فارسی که امروزه در سر زبانهای ما ایرانیان است در چند هزار سال پیش از این هم در همین مرز و بوم در سر زبان نیاکان ما بود . زبان مانند همه چیز این جهان در گردش گیتی دگرگون می شود اما نه انچنان که ریشه و بن دیرین ان شناخته نشود . جای سپاس است که از زبانهای پیشین ایران نمونه هایی بجای مانده که بخوبی نمودار سرچشمه های زبان کنونی ماست و بدرستی نشان میدهد که رشته پیوند لغتهای فارسی با لغتهای زبانهای روزگاران گذشته از هم نگسسته و خویشاوندی انها با همدیگر پیدا و اشکار است .

پارسی باستان : زبان پارسی باستان ، زبان کهنسال رایج روزگار هخامنشیان بوده است که نمونه ای از این زبان در نوشته های پادشاهان این خاندان به خط میخی در دست است . نخستین کسی که برخی از حروف میخی هخامنشی را خواند گروتفند المانی است در سال 1802 میلادی . زمینه کار او دو تصویری بوده که سیاح المانی کارستن نیبور  در هنگام اقامت چند روزه خود در ماه مارس 1765 در تخت جمشید از دو سنگ نوشته کوچک داریوش و پسرش خشایارشا در کمال دقت ترسیم کرده بود . از پرتو کوشش 150 ساله دانشمندان دیگر امروزه از هر جهت از زبان رایج زمان هخامنشیان اگاهیم ، هم از لغتهای ان و هم از دستور زبان ان .

اوستا : لغتهای بجا مانده در نوشته های  هخامنشیان به اندازه ای نیست که نمودار ریشه و بن هزاران لغت فارسی کنونی باشد . اما جای شادمانی است که باز یک سند کهنسال و گرانبها از اسیب زمانه رهایی یافته و به ما رسیده است و تا اندازه ای کم و کاست نوشته های پارسی باستان را جبران می کند و این سند سالخورده نامه مینوی اوستاست که برخی از سرود و نیایش و درود و نماز نیاکان ما که در طی چندین هزار سال در همین سرزمین در سر زبانهای انان بود ، در ان بجای مانده است .

درست است که زبان فارسی به پهلوی و پهلوی به پارسی باستان وابسته است اما زبانی که امروزه اوستایی نامیده می شود از خویشان بسیار نزدیک پارسی باستان است و ان نیز پیوسته به زبان فارسی است . علت اینکه این زبان را اوستایی خوانده اند برای این است که جز اوستا ( نامه دینی ایرانیان ) سند دیگری از این زبان در دست نیست .زبان اوستایی یکی از سرچشمه های زبان فارسی و یکی از کهنترین زبانهای گیتی به شمار می رود و نظر به اثار کهنه و سالخورده ان باید همسنگ زبان سانسکریت یا زبان مقدس ودا  نامه اسمانی هندوان باشد . گاتها که بخشی ازاوستا می باشد از  گفتارهای خود وخشور ( پیغمبر ) زرتشت است که نظر بدلایل لغوی و تاریخی که وجود دارد زمان این پیغمبر ، چنانکه گروهی از دانشمندان نوشته اند نباید کمتر از 1100 سال قبل از میلاد مسیح باشد . با اینکه اوستا در هنگام تاخت و تاز تازیان ( عربها ) و پس از ان در یورش مغول و تاتار از دست رفته و از بیست و یک نسک ( کتاب  ) که در روزگار ساسانیان در دست داشتند فقط چهار یک ان به ما رسیده ، باز سند بزرگی است انچنان که کم و کاست زبان پارسی باستان را بخوبی جبران نماید .

سانسکریت : سانسکریت زبان علمی هندوستان بوده و در ردیف پارسی باستان و اوستایی یکی از زبانهای کهنسال اریایی است و به نوبه خود یکی از سرچشمه های لغات فارسی ماست . اگر ریشه و بن یک لغت را در لهجه های پارسی باستان و اوستایی نیافتیم باید به نوشته های فراوان سانسکریت روی اوریم . اگر کشاکش روزگار بسیاری از اثار کتبی ایران را از میان برده ،خوشبختانه اثار هندوان که از خویشاوندان بسیار نزدیک ما هستند در سرزمین هندوستان بجای مانده که اثار کتبی انان با اثار کتبی ایران قدیم فقط تفاوت لهجه دارد چنانکه تفاوت لهجه میان پارسی باستان و اوستایی هم موجود است . اثار فراوان سانسکریت ( از کتب دینی ، داستانی  و دانشی ) پشتیبان بسیار سترگ  زبان فارسی است. یکی از اثاری که از سانسکریت به پهلوی(برزويه طبيب) ، از پهلوی به عربي(ابن مقفع) و از عربي به فارسی دري(نصرا..منشي) ترجمه شده کتاب دو شغال است که این اثر در زبان سانسکریت کره تکه  و دمنکه و در زبان پهلوی کلیلک و دمنک  و در زبان فارسی  کلیله و دمنه نامیده می شود .

پهلوی ( پارسی میانه ) : میان پارسی میانه که ان را معمولا پهلوی خوانند و پارسی نو که زبان رایج کنونی ماست زبان دیگری فاصله نیست . پهلوی یعنی لهجه سرزمین پارت ، همان سرزمینی که در پارسی باستان ر سنگ نوشته های هخامنشیان پر تهوه خوانده شده و آن نام خراسان کنونی است.این وجه تسمیه ناگزیر به این اعتبار است که پس از برچیده شدن شاهنشاهی هخامنشی و سپری شدن شهریاری خاندان سلوکس ، زبان رسمی ایران لهجه ای بوده زبان زد اقوام پارت که خاندان پادشاهی اشکانیان یکی از آن اقوام بوده اند. همانطور که پارسی باستان و پارسی نو (فارسی امروزی) را به سرزمین پارس (فارس) نسبت میدهند زبان پهلوی هم به مرز و بوم پارت (خراسان) نسبت داده شده است. کلمه پهلوی به زبان دوره اشکانیان و ساسانیان اطلاق می شود. نامیدن زبان پهلوی به زبان پارسی میانه به این اعتبار است که این زبان از نظر زمانی در میان زبان رایج روزگار هخامنشیان و زبانی که پس از اسلام در ایران رواج یافته واقع گردیده است. دوره رسمی پهلوی نهصد سال است یعنی از سال دویست و پنجاه قبل از میلاد مسیح با سرکار آمدن نخستین اشک (سر سلسله اشکانیان که از پارت یا خراسان امروزی برخاست) تا 651 بعد از میلاد مسیح (31 هجری) که سال کشته شدن یزدگرد سوم آخرین پادشاه دودمان ساسانی است که از فارس بودند. آثار کتبی که از زبان پهلوی به ما رسیده نسبتا بسیار کم است و میتوان گفت ناچیز است. در تالیفات نوسندگان ایرانی و عرب قرون پیش نام های بسیاری از کتب پهلوی یاد شده و در طی تاریخ هم برمیخوریم که بسیاری از کتاب های یونانی و سانسکریت به پهلوی برگردانده شده. اما امروزه با افسوس و دریغ جز همان نام ها چیز دیگری به جای نمانده است. باید به یاد داشت که گزندهای سهمگین به ایران روی داد. آنچه را عرب در این سرزمین برانداخت و تباه ساخت پس از چند قرن دیگر یکسره به دست مغول نابود گردید. در این جا باید بیافزاییم که گذشته از شکست ایران به دست تازیان که به ناچار در این گونه پیشآمد های سخت سرمایه معنوی قومی از دست میرود (به ویژه اگر آن هم آورد پیروزمند خود به هیج وجه از تمدن بهره ای نداشته باشد و به تعصب شدید هم دچار باشد) سبب دیگری که از ذخیره هنگفت کتب پهلوی روزگار ساسانیان بی بهره ماندیم تغییر یافتن خط پهلوی است به خط ملت فاتح. پس از رواج خط عربی در ایران زمین و منسوخ شدن خط دیرین دیگر کسی تسخ موجود پهلوی را به همان خط پهلوی ننوشت و رفته رفته با آن بیگانه شدند و از یاد بردند و دیگر کسی نتوانست آن را بخواند جز مشتی زرتشتیان. ناگزیر آنچه با این خط از روزگار پیش به جای مانده بود همچنان در گوشه و کنار افتاده و مورد توجه و استفاده کسی نبود تا اینکه زمانه هم کار خود را کرد و آن میراث مقدس نیاکان را گرد و خاک ساخت. اینچنین از نوشته های پهلوی که در هنگام شهریاری چهارصد ساله ساسانیان فراهم شده بود چیزی جز مشتی غبار پراکنده در این دیار به جای نماند.

پارسی دری (پارسی نو): پارسی نو زبان شهرهای شرقی و تاجیکان ناحیه ایران خاوری ، افغانستان، پامیر و ترکستان است. این زبان با زبان پارسی باستان که در کتیبه های هخامنشی به کار رفته مطابق است. در لغات پارسی نو از افعال ایرانی بسیار کاسته شده است و اشکال اسمی نیز به همین وجه از میان رفته اند. زبان عربی پیوسته در لغت پارسی نو تصرف کرده با این وجود خصایص این زبان از نظر اشکال کلمات به سهولت تشخیص داده می شود.

شایان ذکر این که زبان شناسان پارسی را بصورت خلاصه به سه زبان متعلق به سه دوره اطلاق کرده اند:

1-پارسی باستان یا فارسی هخامنشی که به زبان عهد هخامنشیان اطلاق می شده.

2-پارسی میانه یا پهلوی که شامل دو زبان پارتی (پهلوی شمالی - خراسان) و پهلوی ساسانی (پهلوی جنوبی - فارس) است.

3-پارسی نو (دری) که به زبان فارسی پس از اسلام اطلاق شده و هر گاه پارسی یا فارسی بطور مطلق گویند مراد همین پارسی نو است. در ضمن برهان قاطع در خصوص واژه دری چنین توضیح داده است :

دری : بفتح اول بر وزن پری ، لغت پارسی باستان است ،و وجه تسمیه ان را بعضی به فصیح تعبیر کرده اند و هر لغتی که در ان نقصانی نباشد دری گویند همچو اشکم و شکم و بگوی و گوی و بشنود وشنود و امثال اینها پس اشکم و بگوی و بشنود دری باشد . و جمعی گویند لغت ساکنان چند شهر بوده است که ان بلخ و بخارا و بدخشان و مرو است .

برهان قاطع به چند زبان دیگر نیز بعنوان زبان های ایرانی اشاره نموده است که زبانهای   مادی – ختنی – سغدی – خوارزمی – تنگ سروک و تخاری  از ان جمله اند .

برهان قاطع در مقدمه خود پس از بررسی و چگونگی سیر تغییر و تحول زبان فارسی در صفحات 106 الی 110 به 17 لهجه ایرانی نيز اشاره نموده که لهجه خراسانی یکی از آنهاست .

 منبع: مقدمه جلد اول برهان قاطع به قلم ابراهیم پورداود

در روزگار و شرایطی که بیم ان می رفت زبان عربی اثری از زبان کهن پارسی باقی نگذارد ، خوشبختانه زبان دری تا حد قابل توجهی توانست احیاگر زبان پارسی باشد و شایان ذکر اینکه فردوسی در قرن چهارم هجری بر ان شد که کار ناتمام دقیقی ( شاعر معروف دوره سامانیان ) را به پایان رساند و داستانهای کهن پارسی را با زبان پارسی دری به نظم دراورد. سرودن شاهنامه در شرایطی که زبان فارسی رو به نابودی و فراموشی می رفت شاهکاری بود که توانست روح تازه ای در کالبد زبان فارسی بدمد و کلمات و واژگان پارسی را تا امروز زنده نگه دارد و اگرهمت و  تلاش   فردوسی  و دیگر افراد دوستدار زبان پارسی نبود شاید امروز اثری از زبان فارسی باقی نمی ماند  و همانطور که  خط پارسی به خط عربی تغییر یافت ، شاید زبان و گویش پارسی نیز به صورت کامل به عربی تغییر می یافت و همانند اتفاقی که در کشورهایی چون : مصر ، سوریه و عراق رخ داد ، سرزمین ما ایران نیز اکنون بعنوان یک کشور عرب زبان شناخته می شد  .

نكته قابل توجه ديگر در خصوص حروف الفباي زبان پارسي اينكه : برابر مطالب مندرج در قسمت پيشگفتار كتاب  چندجلدي شاهنامه فردوسي به نثر پارسي سره(تاليف دكتر ميترا مهرآبادي) شش حرف : ص - ض – ط – ظ – ع – ق  جزء حروف پارسي نبوده و همچنين دكتر مهرآبادي در خصوص وارد شدن واژه هاي بيگانه در شاهنامه فردوسي ، آورده است كه بيش از هزار واژه بيگانه اعم از عربي ، تركي و واژه هايي كه ريشه در زبانهاي ديگر دارند در شاهنامه  به كار رفته است .

 از مفاد مطرح شده اینگونه استیفاد می گردد که زبان ولهجه نیز مانند تاریخ اگر به صورت مکتوب ثبت و ضبط نشوند به  فراموشی سپرده می شود به خصوص در عصر حاضر که ارتباطات موضوع به فراموشی سپرده شدن زبان و لهجه های محلی را بیش از پیش تشدید نموده است . در این راستا این وبلاگ از علاقه مندان به حفظ گویش محلی خواهشمند است لغات و واژه هائی که درمحاوره مردم روستا متداول بوده ولی در حال حاضر رو به فراموشی گذاشته است یا هر واژه و اصطلاحی که مربوط به گویش خاص مردم روستا می شود را از طریق قسمت نظرات  اعلام تا در اینده به صورت یک فرهنگ لغت بومی منتشر گردد .

تعدادی از لغتها ، واژه ها و اصطلاحات بومی : (توضیح اینکه برابر بررسی بعمل امده از فرهنگهای : دهخدا ،معین ، نفیسی و عمیدی اغلب این لغات دارای اصالت و ریشه کهن میباشند(

 

 

 

لغت   تلفظ   معنی

 

 

از دستی az desti از روی عمد – عمدا

اُو  owآب

سر سوز   sarsowz       سبزه زار

انجی انجی anji anji   ریز ریز

اَوسونه   owsone    افسانه

 ایش    eysh شور و شوق

چطو   cheto  چطور ،چگونه

افتو aftow    آفتاب

ارمو   armo آرمان

بابه    babeh   پدر

انگوشت چلیکک  angosht chelikak    بشکن (beshkan)

 چسپوکchaspook    زبر و چسبنده

وخه  vakheh  بلند شو

خالو  khaloo  دایی

گنده   gandeh  هرچیز ناپسند

دستارخو  dastarkho این لغت در اصل از دو کلمه تشکیل شده است،دستار به معنی شال و خانچه به معنای سفره و به مرور زمان با تلفظ دستارخو در بین مردم روستا مصتلح شده است و معنی سفره را میدهد 

بشي         beshshi      اين لغت در اصل دو مفهوم دارد كه معني لغوي آن يعني بشين ولي بيشتر اوقات از معني كنايه اي آن استفاده ميشود و اين مفهوم را ميرساند كه از اين كار دست بكش

بقیه لغات در قسمت 2...